Frugal innovation – trend, który opanowuje Zachód
Frugal Innovation w języku polskim tłumaczone jest jako oszczędne innowacje. Pojęcie to w kontekście innowacji stoi na skraju trzech obszarów: innowacji technologicznej, innowacji społecznej i innowacji instytucjonalnej. Natomiast mówiąc o nim w aspekcie oszczędności odnosi się do możliwości sprostania oczekiwaniom rynkowym, nie będąc zahamowanym poprzez przystępność cenową, brak zasobów czy ograniczenia instytucjonalne.
Indie liderem frugal innovation
Idea oszczędnych innowacji wychodzi naprzeciw potrzebom rynkowym. Świetnym przykładem funkcjonowania idei są Indie, gdzie normalnym jest widok całej rodziny „dosiadającej” jednego motocykla! Biorąc pod uwagę te obserwacje, bardzo skondensowany ruch uliczny i małe dochody przeciętnej hinduskiej rodziny Ratan Tata, CEO konglomeratu TATA, wyszedł z pomysłem wyprodukowania innowacyjnego modelu samochodu TATA Nano. Pojazd ten oprócz zachowania wysokich standardów bezpieczeństwa, wydajności, małego zużycia paliwa i niewątpliwie zajmujący niewiele przestrzeni osiągnął cenę rynkową zaledwie 2 tys. dolarów!
Kolejnym wzorcowym przykładem jest ChotuKool – okrzyknięty najtańszą na świecie lodówką produkt, to również pomysł hinduskich wynalazców. Lodówka jest przenośna, waży ok. 8 kg, konsumuje o połowę mniej energii niż tradycyjne sprzęty, a to za sprawą wykorzystania wiatraka podobnego do tych, używanych w komputerach. Co ciekawe, ChotuKool składa się jedynie z 20 elementów. Produkt został stworzony, biorąc pod uwagę rady i wskazówki mieszkańców wiejskich obszarów Indii, a także rozdystrybuowany przez nich samych w obrębie swoich społeczności.
Podobnie, pomysłodawcy programu non-profit: One Laptop per Child założyli sobie cel, wyprodukowania 2 miliadrów laptopów w cenie 100$ dla ubogich dzieci na całym świecie. Choć projekt nie zakończył się sukcesem wywołało to serię działań, w celu drastycznego zmniejszenia kosztów produkcji. W ich wyniku na rynku amerykańskim pojawiło się kilka pozycji w cenie 150$.
Rosnący trend na światowym rynku innowacji
Te i inne przykłady wywołały debatę w mediach i specjalistycznej literaturze ekonomicznej, nad rolą i potrzebą pracowania nad rozwiązaniami typu frugal innovation. Szczególne predyspozycje do ich zastosowania posiadają kraje rozwijające się, gdzie wzrost gospodarczy jest najintensywniejszy (mówimy tu głównie o Indiach, Chinach, Indonezji i Brazylii). Umiejscowienie produkcji w takich krajach pozwoli na obniżenie kosztów produkcji i poszerzenie skali sprzedaży na te coraz ważniejsze rynki. Braki w systemie instytucjonalnym są tu zgrabnie wykorzystywane jako zniesienie sztywnych ram i norm, i ustanowienie statusu procesu tworzenia jako otwartego i dostępnego (np. poprzez łatwiejszą dystrybucję). Tak więc w oszczędnych innowacjach chodzi właściwie o ułatwienie całego procesu, zniesienie ograniczeń instytucjonalnych i stworzenie niedrogiego, niewysublimowanego produktu.
Odrzucając kaprysy i przesadne udogodnienia
Samo pojecie ,,oszczędności” w kontekście frugal innovation, bynajmniej nie odnosi się do oszczędzania pieniędzy. Rozumiane jest bowiem jako „poświęcanie serii kaprysów, dla satysfakcji płynącej z uzyskania wyższego celu” (Lastovicka i inni, 1999: 1987). W tym wypadku wytwarzania produktów prostych, funkcjonalnych, skierowanych i dostępnych dla szerokiego grona konsumentów. Warto tu także wspomnieć o swego rodzaju ucieczce od konsumpcjonizmu, misji spełniania podstawowych potrzeb społeczeństw, gdzie istnieją niedobory w ich zaspokajaniu. Pamiętajmy jednak, że oszczędność nie ma polegać tu na obniżeniu kosztów, poprzez obniżenie jakości, lecz obcięciu tylko kosztów niepotrzebnych. Jakość nadal pozostaje ważna, nie jest jednak kluczowym dążeniem. Pojęcie frugal innovation łączy się także z pojęciem bricolage’u zaczerpniętego z dziedziny sztuki, czyli wykorzystywania dostępnych w danym momencie zasobów, generowania produktu spontanicznie i natychmiastowo.
Idea zyskała sobie zwolenników na całym świecie. W Dolinie Krzemowej uformowane zostało Frugal Innovation Lab, złożone z nowej generacji inżynierów, pracujących nad oszczędnymi innowacjami przede wszystkim w dziedzinach wytwarzania czystej energii, wody czy w zakresie zdrowia publicznego. Oszczędne innowacje są w stanie zrewolucjonizować i zredefiniować współczesne modele biznesowe, wyznaczając od nowa istotne aspekty wartości produktu, jak i zmienić sposób wykorzystywania zasobów i tworzenia innowacyjnych rozwiązań, wprowadzając je na rynki o większej chłonności i otwartości. Ważne jest także wypracowanie nowych zasad współpracy i partnerstwa w trakcie rozpowszechniania produktu.
Trend ten zapewne zasługuje na dużą uwagę, zwłaszcza tych, którzy pracują nad innowacyjnymi rozwiązaniami. Poszukiwanie oszczędnych innowacji wymaga sprytu, kreatywności i wyjścia z określonych normami ścieżek tworzenia innowacji. Czy idea jest w stanie podbić również rynek polskich innowacji?